Stanowisko Związku Dużych Rodzin „Trzy Plus” w sprawie Rodzinnego kapitału opiekuńczego.

Związek Dużych Rodzin z zadowoleniem przyjął informację o pracach nad projektem ustawy wprowadzającej instytucję rodzinnego kapitału opiekuńczego. Od lat postulujemy wprowadzenie bonu opiekuńczego uwzględniającego specyfikę potrzeb wczesnego etapu rozwoju dzieci do lat 3.  (załącznik nr 1 – List otwarty w sprawie opieki nad dziećmi do lat 3)

Obecnie rodzice mają prawo do rocznego urlopu macierzyńskiego (rodzicielskiego), a od trzeciego roku życia dziecka do publicznego przedszkola. Wciąż nierozwiązana jest kwestia dofinansowania opieki nad dzieckiem w niezwykle istotnym okresie rozwojowym, 2. i 3. roku życia. Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, może być ona organizowana w formie żłobka lub klubu dziecięcego, a także sprawowana przez dziennego opiekuna oraz nianię. Ustawa ta nie uwzględnia jednak tych rodzin, które decydują się na zorganizowanie opieki we własnym zakresie, rezygnując z pracy zawodowej lub korzystając z pomocy bliskich.

W naszej opinii wprowadzenie rodzinnego kapitału opiekuńczego zwiększa szansę zaspokojenia potrzeb rozwojowych dzieci w wieku 1-3, ale również ich rodziców, poszerzając swobodę  w doborze odpowiednio zindywidualizowanej formy opieki. Daje to korzyści na różnych płaszczyznach. Po pierwsze psychologicznej, gdyż stwarza możliwości dostosowania metody opieki i wsparcia rozwoju do potrzeb danego dziecka. Po drugie zrównuje wszystkich rodziców w prawach do uzyskania realnego wsparcia finansowego niezależnie od wybranej formy opieki: nie do przecenienia jest prawo do decydowania, jaką opiekę chce zapewnić swemu dziecku we wczesnym okresie rozwoju. Wyniki badań psychologicznych jednoznacznie wskazują bowiem, że w rozwoju dziecka do lat trzech kluczową rolę pełni przywiązanie do matki a także do ojca. Bezpieczna więź z bliską, znaną i kochaną, dorosłą osobą stanowi fundament dla kształtowania poczucia wartości, obrazu siebie i świata, zainteresowania otoczeniem, gotowości do uczenia się i późniejszego wchodzenia w życie społeczne i budowania własnych relacji rodzinnych w dorosłości. Rodzinny kapitał opiekuńczy ma wspierać rodziny w tym kluczowym okresie.

Warto także zaznaczyć, że proponowane rozwiązanie stanowi realizację zadań wynikających z aktów powszechnie obowiązujących. Organy władzy publicznej zobowiązane są do podejmowania działań w taki sposób, aby zapewnić realizację zasad i wartości konstytucyjnych, które obejmują obowiązek opieki nad małżeństwem i rodziną (art. 18 i 71 Konstytucji RP). Dodatkowo warto w tym miejscu wskazać na Konwencję o prawach dziecka, która zobowiązuje Państwa-Strony do wsparcia rodziny jako naturalnego środowiska rozwoju dziecka.

Reasumując, proponowane zmiany odpowiadają na potrzeby rodzin i stanowią kolejny krok w budowaniu całościowego systemu ich wsparcia. Można oczekiwać, że wpłyną one na poprawę sytuacji demograficznej, jak i oraz jakość wychowania dzieci. Będą także bardzo wyraźnym sygnałem o docenieniu roli rodziców. Warto jednak podkreślić, że rodzinny kapitał opiekuńczy powinien stanowić element spójnego pakietu systemowych rozwiązań uwzględniających  rodzinę jako podmiot systemu: na rynku pracy, w obszarze podatkowym, mieszkaniowym itp. Polskie rodziny potrzebują bezpiecznych jasnych i strukturalnych ram oraz polityki osłonowej w związku ze stale zmieniającą się sytuacją społeczno-ekonomiczną. Dzieci są naszym kapitałem społecznym: uwzględnianie tego w systemie polityki społecznej jest dowodem na dostrzeganie realnej wartości ekonomicznej wnoszonej przez rodziców i rodziny w nasz system społeczno-ekonomiczny.